ევროპული ქვეყნები, პანდემიის პიკური პერიოდის გადავლის შემდეგ, ეტაპობრივად შეზღუდვების მოხსნას იწყებენ. აკრძალვების შემსუბუქების პოლიტიკის განსხვავებული პრაქტიკის შესახებ, „ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრმა“ ავსტრიის, გერმანიის, დანიის, ლიეტუვას, შვეიცარიისა და ჩეხეთის ეკონომიკური შეზღუდვების მოხსნის ეტაპები განიხილა.
რით განსხვავდება ევროპის ქვეყნების და საქართველოს შეზღუდვებიდან გამოსვლის პოლიტიკა და რა ეტაპებს მოიცავს ისინი, ამასთან დაკავშირებით „კომერსანტი“ „ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრის“ აღმასრულებელი დირექტორის მოადგილეს ირინა გურულს ესაუბრა. მისი თქმით, ევროპული ქვეყნებისგან განსხვავებით, საქართველოში ძალიან რადიკალური ნაბიჯები გადაიდგა, იმის შიშით, რომ ჯანდაცვის სისტემას შესაძლოა ვერ გაეძლო, თუმცა ამ ყველაფერს რეალურად ეკონომიკა გადაყვა.
„ეს ინფორმაცია, იმიტომ გამოვაქვეყნეთ, რომგვეჩვენებინა, უკვე მარტის ბოლოდან სხვადასხვა ქვეყნებში არსებობდა შეზღუდვების შემსუბუქების სტრატეგია, ჩვენნაირი ტიპის ეკონომიკა კი დახურულ მდგომარეობაში დიდხანს მითუმეტეს ვერ გაძლებს და გერმანია არ ვართ, რომ 6 თვე გამოკეტილები ვიყოთ, იმათ ისეთი სოციალური პაკეტები აქვთ რომ შეუძლიათ თავს უფლება მისცენ, რომ მთელი წელი სახლში ისხდნენ. მიგვაჩნია, რომ ელექტრონული კომერცია საერთოდ არ უნდა შეზღუდულიყო, ზოგადადაც ძალიან რადიკალური ნაბიჯები გადაიდგა, ყველაფერი იმის შიშით, რომ ჯანდაცვის სისტემას შესაძლოა ვერ გაეძლო, რასაც რეალურად ეკონომიკა გადაყვა. ჩვენს დოკუმენტში კი ჩანს, რომ ფაქტობრივად ყველა ევროპული ქვეყნის მიდგომა სამ ეტაპიანია, ჩვენთან კი გამოცხადდა რომ 12 კვირიანი იქნება,რაც ვფიქრობთ ძალიან გახანგრძლივებულია. თუმცა, სავარაუდოდ, ჩვენმა ადვოკატირებამ უშველა და ნელ-ნელა მთავრობამ ზოგიერთი ეტაპი დააჩქარა, რადგან ალბათ მიხვდნენ,რომ ივლისამდე ამას ჩვენი ეკონომიკა ვერ გაუძლებს. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანი იყო ეკონომიკაში შემოგვეტანა პროგნოზირებადობა, რადგან ზოგიერთი კომპანია წინა დღით გებულობს, რომ საქმიანობის უფლება ეძლევა, ვფიქრობთ აუცილებელია, სიცხადე მაქსიმალურად შემოვიტანოთ იმასთან დაკავშირებით რა და როდის გველის. უცებ მოხდა შეზღუდვების დაწესებაც და გახსნაც ასე ხდება, ყოველ დღე რაღაც იცვლება და არაპროგნოზირებადია. ივნისის 10-15 რიცხვისთვის ევროპაში თითქმის ყველაფერი იხსნება თუ სიტუაცია რადიკალურად არ შეიცვალა, ჩვენთან ბოლო ეტაპი ივლისამდეა გადადებული“, – აცხადებს ირინა გურული.
„ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრის“ მიმოხილვის მიხედვით, შეზღუდვის პოლიტიკიდან გამოსვლას ევროპის ქვეყნები შემდეგნაირად გეგმავენ:
ავსტრიამ მარტიდან პანდემიის შემაკავებელი მკაცრი შეზღუდვების გატარება დაიწყო და 16 მარტს გამოცხადდა საყოველთაო კარანტინი. თუმცა, 1 მაისიდან ყველა ზომის მაღაზიების უკვე გაიხსნა. მაისის შუა რიცხვებიდან კი სასტუმროები და რესტორნებიც განაახლებენ ეკონომიკურ საქმიანობას. მთავრობა იტოვებს უფლებას შეზღუდვათა შემსუბუქების პროცესი ნებისმიერ დროს შეაჩეროს თუ ინფიცირებულთა ზრდა ამის მიზეზს მისცემს.
გერმანიაში 27 იანვარსს დაფიქსირდა COVID-19 – ის პირველი შემთხვევა, მაგრამ მკაცრი შეზღუდვები მხოლოდ მარტის შუა რიცხვებიდან დაწესდა. 4 მაისიდან სკოლებმა განაახლეს სასწავლო პროცესი. მკაცრი ჰიგიენური სტანდარტებითა და დამცავი აქსესუარებით მუშაობა დაიწყეს თმის სალონებმაც. რელიგიურ რიტუალებზე აკრძალვა ჯერ კიდევ ძალაში რჩება და მისი გადახედვა უახლოეს მომავალში არ იგეგმება. ხალხმრავალი ღონისძიებების განახლება არ იგეგმება ზაფხულის ბოლომდე.
27 თებერვალს დაფიქსირდა COVID-19 – ის პირველი შემთხვევა დანიაში. საყოველთაო კარანტინი კი 13 მარტს გამოცხადდა. 14 აპრილიდან უფლება მისცა კერძო სექტორის თანამშრომლებს დაბრუნებულიყვნენ ოფისებში. გაიზარდა საჯარო ტრანსპორტის რაოდენობა. 15 აპრილიდან განახლდა სასწავლო პროცესი დაწყებით და საშუალო სკოლებში. გაიხსნა საბავშო ბაღები. 20 აპრილიდან საქმიანობა განაახლეს მომსახურების მიმწოდებლებმაც (სილამაზის სალონები, მართვის სკოლები, სტომატოლოგები და აშ.).
ლიეტუვაში მარტში, ვირუსის გავრცელებასთან ერთად გამკაცრდა შეზღუდვები. თუმცა, 15 აპრილიდან უფლება მიეცა არასასურსათო მაღაზიებს განაახლონ ეკონომიკური აქტივობა, მაგრამ ეს ვრცელდება მხოლოდ ისეთ მაღაზიებზე რომელთაც ღია სიცვრციდან პირდაპირი შესასვლელი აქვთ. კარანტინის შეზღუდვების სრულად მოხსნის შემდეგ საქმიანობის განახლებას შეძლებენ რესტორნები, კაფეები, სამედიცინო სერვისის მიმწოდებლები (სტომატოლოგები), საბავშო ბაღები, სკოლები, სპორტული და გასართობი დარბაზები.
შვეიცარიაში მარტის შუა რიცხვებიდან ფედერალურმა საბჭომ მიიღო გადაწყვეტილება სასწავლო დაწესებულებების, მაღაზიების, ბარებისა და სხვა თავშეყრის ადგილების დახურვის შესახებ. თუმცა, თუ მოვლენები გეგმის მიხედვით განვითარდა, 11 მაისიდან შვეიცარიის სკოლები სავალდებულო საგანმანათლებლო საქმიანობას განაახლებენ. ასევე, სრულად გაიხსნება სავაჭრო მაღაზიები და ბაზრები.
COVID-19 – ის პირველი შემთხვევა ჩეხეთში 1 მარტს დაფიქსირდა, 12 მარტს კი საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა. მკაცრი შეზღუდვების შესუსტება დაიწყო აპრილის თვიდან. თვის დასაწყისში სამშენებლო მასალების მაღაზიებმა და ველოსიპედების სერვის ცენტრებმა განაახლეს საქმიანობა. 20 აპრილიდან ფერმერული ბაზრები, ავტო მაღაზიები და სახელოსნოები განაახლებენ ფუნქციონირებას. ასევე ნებადართული ხდება ქორწილებიც (მაქს. 10 ადამიანი). მეორე ფაზაში, 27 აპრილიდან, გაიხსნება მაღაზიები 200 კვ. მეტრამდე, რომელებიც სავაჭრო ცენტრებში არ არიან განთავსებული. განახლდება რელიგიური საქმიანობა (მაქს. 15 ადამიანი). 8 ივნისიდან კი ეკონომიკურ აქტივობას განაახლებენ უკვე კაფეები, ბარები, რესტორნები, სასტუმროები, თეატრები, კინოთეატრები, და დიდი ზომის სავაჭრო ცენტრები.
ნინო თამაზაშვილი